Page 13 - วัฒนศิลปสาร ปีที่ ๑๔ (ตุลาคม ๒๕๖๑ - พฤษภาคม ๒๕๖๒) สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี

๘ ๘ วัฒนศิลปสาร (ฉบับพิเศษ) พระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ วัฒนศิลปสาร (ฉบับพิเศษ) พระราชพิธีบรมราชาภิเษก พุทธศักราช ๒๕๖๒ ๙ 9 ๙
วัฒนศิลปสาร (ฉบับพิเศษ) พระราชพิธีบรมราชาภิเษก
วัฒนศิลปสาร (ฉบับพิเศษ) พระราชพิธีบรมราชาภิเษก
วัฒนศิลปสาร (ฉบับพิเศษ) พระราชพิธีบรมราชาภิเษก

การเรียกชื่อพิธีก็แตกตางกันออกไปในแตละสมัย เชน สมัยอยุธยา ตอมาในสมัยกรุงธนบุรี ไมปรากฏหลักฐานการประกอบ
สมัยรัตนโกสินทรตอนตน เรียกวา พระราชพิธีบรมราชาภิเษก สันนิษฐานวาทำตามแบบอยางเมื่อครั้งสมัย

“พระราชพิธีราชาภิเษก” หรือ “พิธีราชาภิเษก” สมเด็จพระเจาอยูหัวบรมโกศ แหงกรุงศรีอยุธยา แตทำอยางสังเขป เพราะ

สวนในปจจุบันเรียกวา “พระราชพิธีบรมราชาภิเษก” บานเมืองไมสงบเรียบรอย ยังอยูในภาวะสงคราม

สมัยสุโขทัย ปรากฏหลักฐานในศิลาจารึกหลักที่ ๒ หรือจารึกวัด ครั้นถึงสมัยรัตนโกสินทร เมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๕ พระบาทสมเด็จ
ศรีชุม ซึ่งเปนเหตุการณที่เกิดขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ ๑๘ กลาวถึงการ พระพุทธยอดฟาจุฬาโลกมหาราช ไดประดิษฐานพระบรมราชจักรีวงศ และ

ขึ้นเปนผูนำของพอขุนบางกลางหาว ไววา ทรงกรุณาโปรดเกลาฯ ใหประกอบพระราชพิธีปราบดาภิเษกแตโดยสังเขป
ยังไมพรอมมูล เต็มตำรา ครั้น พ.ศ. ๒๓๒๖ โปรดใหขาราชการผูรูครั้งกรุง
“...พอขุนผาเมืองจึงอภิเษกพอขุนบางกลางหาวใหเมืองสุโขทัย เกา มีเจาพระยาเพชรพิชัยเปนประธาน ประชุมปรึกษาหารือกับสมเด็จ
ใหทั้งชื่อตนแกพระสหายเรียกชื่อศรีอินทรบดินทราทิตย...”
พระสังฆราชและพระราชาคณะผูใหญ ทำการสอบสวนรวมกันตรวจสอบ
สวนในศิลาจารึกวัดปามะมวงภาษาไทย และภาษาเขมรกลาวถึง ตำราวาดวยการราชาภิเษกในแผนดินสมเด็จพระเจาอุทุมพร หรือขุนหลวง

เครื่องราชกกุธภัณฑในพิธีบรมราชาภิเษกพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (ลิไทย) วัดประดูแลวแตงเรียบเรียงขึ้นไวเปนตำรา เรียกวา “ตำราราชาภิเษกครั้ง
วามี มกุฎ พระขรรคชัยศรี และเศวตฉัตร กรุงศรีอยุธยาสำหรับหอหลวง” เปนตำราที่เกี่ยวกับการราชาภิเษกที่เกาแก

สมัยอยุธยา ปรากฏหลักฐานเกี่ยวกับพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ที่สุดเทาที่พบหลักฐานในประเทศไทยเมื่อไดแบบแผนการราชาภิเษก

ในคำใหการของชาวกรุงเกา ขอความตอนหนึ่งกลาวถึงขั้นตอนของ ที่สมบูรณแลว อีกทั้งพระราชมณเฑียรสถานที่สรางขึ้นใหมแลวเสร็จใน พ.ศ.
พระราชพิธีนี้วา ๒๓๒๘ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหตั้งการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
ใหสมบูรณตามแบบแผนอันไดเคยมีมาแตเกากอนอีกครั้งหนึ่ง และ
“...พระเจากรุงศรีอยุธยาจึงโปรดใหเอาไมมะเดื่อนั้น มาทำตั่ง แบบแผนการราชาภิเษกดังกลาวไดรับการยึดถือปฏิบัติเปนแบบอยางสืบมา

สำหรับประทับสรงพระกระยาสนานในการมงคล เชน พระราชพิธี เพื่อความเปนพระมหากษัตริยโดยสมบูรณ บางพระองคทรงประกอบ
บรมราชาภิเษก เปนตน พระองคยอมประทับเหนือพระที่นั่งตั่งไมมะเดื่อ พระราชพิธีบรมราชาภิเษก ๒ ครั้ง คือ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา

สรงพระกระยาสนานกอนแลว (จึงเสด็จไปประทับพระที่นั่งภัทรบิฐ) เจาอยูหัว และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว
มุขอำมาตยถวายเครื่องเบญจราชกกุธภัณฑ คือ มหามงกุฎ ๑ พระแสงขรรค

๑ พัดวาลวิชนี ๑ ธารพระกร ๑ ฉลองพระบาทคู ๑...”