Page 23 - ซอสองสายไทย : ณณฐ วิโย มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
P. 23
บทที่ ๑ ภูมิหลังซอไทย ๕
ภาพที่ ๑.๑ กะมานเชะฮ์ (Kamanche) ซอเปอร์เซียโบราณ
ที่มา: The Cleveland Museum of Art. ๒๕๖๔ : ออนไลน์
เครื่องดนตรีประเภทเครื่องสี ตระกูล “ซอ” จัดเป็นเครื่องดนตรีที่ได้รับความนิยมแพร่หลาย
และอยู่คู่กับอารยธรรมของกลุ่มชนชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มาช้านาน ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มชนที่เป็น
วัฒนธรรมใหญ่ระดับประเทศ หรือกลุ่มชนวัฒนธรรมย่อยระดับชนกลุ่มน้อย ก็ล้วนแล้วแต่ได้รับ
ิ
อทธิพลซึ่งกันและกัน มีการถ่ายทอดวัฒนธรรมเครื่องดนตรีชนิดนี้ซึ่งกันและกันอย่างแพร่หลาย
โดย “ซอ” ของแต่ละกลุ่มชนที่ต่างวัฒนธรรมกัน หรือแม้แต่กลุ่มชนในวัฒนธรรมเดียวกัน ล้วนมี
รูปร่างลักษณะผิดแผกแตกต่างกันออกไป ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับวัสดุอปกรณ์ที่หามาได้ในท้องถิ่นนั้น ๆ และ
ุ
จินตนาการในการสร้างสรรค์ประดิษฐ์เครื่องดนตรีของบรรพบุรุษ เช่น กะลามะพร้าว กระบอกไม้ไผ่
ไม้เนื้อแข็ง เปลือกหอย รวมไปถึงวิธีการบรรเลง บทเพลงต่าง ๆ ก็มีความวิจิตรงดงามของท่วงทำนอง
ที่ผ่านการเรียงร้อยตกผลึกภูมิปัญญาของบรรพชนของตนแตกต่างกันไป
ิ
จีนเป็นกลุ่มวัฒนธรรมใหญ่ที่มีอทธิพลต่อวัฒนธรรมของกลุ่มชนในเอเชียมากที่สุดกลุ่มหนึ่ง
วัฒนธรรมดนตรีของจีนถ่ายเทสู่กลุ่มชนต่าง ๆ มาช้านาน และเป็นต้นแบบที่หลาย ๆ วัฒนธรรมอ้างอง
ิ
ถึงว่าเป็นต้นกำเนิดของวัฒนธรรมของตน รวมทั้ง “ซอ” ของไทยด้วย เชื่อกันว่า “ซอไทย” รับอิทธิพล
มาจากเครื่องดนตรีของจีนที่ชื่อ “ฮฮ” (huhu) หรือ “ฮฉิน” (Huqin) ซึ่งก็คือชื่อเรียก “ซอ” ใน
ู
ู
ู
ภาษาจีนนั่นเอง (เมชฌ สอดส่องกฤษ. ๒๕๕๔ : ๑๙๗)
ทั้งนี้ พงษ์ศิลป์ อรุณรัตน์ (๒๕๕๐ : ๑๑) ได้อธิบายสรุปถึงมูลเหตุสำคัญที่ทำให้ดนตรีไทย
ิ
ิ
ถือกำเนิดขึ้นมาว่า เกิดขึ้นจากอทธิพล ๓ ประการ ได้แก่ อทธิพลจากภายนอก หมายถึง อทธิพลจาก
ิ
ิ
ิ
ชนชาติอนเดีย จีน มอญ และตะวันตก อทธิพลเหล่านี้มีทั้งที่ไทยได้รับมาโดยตรง คือ ดนตรีจีน
ดนตรีมอญ และดนตรีตะวันตก และได้รับมาโดยผ่านจากชนชาติอน เช่น ดนตรีอนเดียรับจาก
ิ
ื่
ิ
ิ
ี
ชาวขอมโบราณอกทอดหนึ่ง อทธิพลประการที่สอง คือ อทธิพลทางศาสนาโดยเฉพาะศาสนาฮนดู
ิ
และพุทธศาสนา ซึ่งล้วนมีเรื่องของดนตรีเข้าไปเจือปนอยู่ในศาสนกิจและเรื่องเสียงสวดต่าง ๆ อิทธิพล
ิ
ประการสุดท้าย คือ อทธิพลภายใน ซึ่งเกิดจากการนำเอาอทธิพลภายนอกและอทธิพลทางศาสนา
ิ
ิ
มาปรับปรุงและพฒนาให้เหมาะสมกับสภาพสังคมไทย จนกลายเป็นดนตรีที่เป็นเอกลักษณ์สำคัญ
ั
ของชาติไทย อิทธิพลภายในนี้ทำให้เกิดดนตรีไทยมาตรฐานจนถึงปัจจุบัน
มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
