Page 24 - ซอสองสายไทย : ณณฐ วิโย มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
P. 24
๖ ซอสองสายไทย
“ซอ” จากหลักฐานทางโบราณคดีในประเทศไทย
ในประเทศไทยพบหลักฐานการใช้เครื่องดนตรีในโอกาสต่าง ๆ มาแล้วตั้งแต่ยุคก่อน
ิ
ประวัติศาสตร์ ดังตัวอย่างภาพเขียนสีบนเพงผาถ้ำตาด้วง อำเภอเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรี
ิ
เป็นภาพกลุ่มคนคณะหนึ่งกำลังร่วมกันประกอบกิจกรรมคล้ายขบวนแห่ในการประกอบพธีกรรม
ศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งกิริยาท่าทางของบุคคลต่าง ๆ ที่ร่วมในขบวนแห่ จะมีลักษณะคล้ายกำลังเต้นรำอยู่ตาม
เสียงหรือจังหวะของดนตรี โดยมีภาพวัตถุขนาดใหญ่จำนวนสองภาพประกอบอยู่ในแถวขบวน
ี
ภาพหนึ่งเป็นวัตถุทรงกลมแขวนอยู่บนขาตั้งสองข้าง มีคนเคาะตีอยู่ข้าง ๆ อกภาพหนึ่งเป็นวัตถุทรง
สี่เหลี่ยมมุมมน แขวนอยู่บนคานที่มีคนแบกอยู่สองข้าง มีอกคนหนึ่งอยู่ในท่าคล้ายกำลังเงื้อวัตถุอย่าง
ี
หนึ่งตีไปที่ด้านหนึ่งของวัตถุทรงเหลี่ยมนั้น โดยเมื่อพิจารณาองค์ประกอบทั้งหมดของภาพดังกล่าวแล้ว
อาจกล่าวได้ว่าวัตถุทั้งสองคือ ฆ้องหรือกลองในขบวนแห่แหนที่มีการร้องรำทำเพลงเนื่องในพธีกรรม
ิ
อย่างใดอย่างหนึ่ง (วัลภา ขวัญยืน, พัชรินทร์ ศุขประมูล และแสงจันทร์ ไตรเกษม. ๒๕๓๕ : ๓๑)
ภาพที่ ๑.๒ ภาพเขียนสีก่อนประวัติศาสตร์ที่ถ้ำตาด้วง จังหวัดกาญจนบุรี
ที่มา: พัชรี สาริกบุตร. ม.ป.ป. : ออนไลน์
เมื่อเริ่มเข้าสู่ยุคประวัติศาสตร์ พบประติมากรรมปูนปั้นประดับฐานเจดีย์จุลประโทน จังหวัด
ุ
นครปฐม ศิลปะสมัยทวารวดี กำหนดอายุราวพทธศตวรรษที่ ๑๓-๑๔ เป็นรูปกินนรกำลังเล่น
ื้
เครื่องดนตรี มีลักษณะคล้ายกับเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสายพนบ้านทางภาคเหนือของไทย
ี่
ในปัจจุบัน ที่เรียกว่า “พิณเปี๊ยะ” ซึ่งเป็นหลักฐานสำคัญทแสดงให้เห็นถึงลักษณะของเครื่องดนตรีที่ใช้
บรรเลงในชุมชนโบราณนครปฐมช่วงเวลาดังกล่าว โดยอาจเทียบเคียงได้กับเครื่องดนตรีโบราณของ
อินเดีย ที่เรียกว่า เอกะตันตริ (Ekatantri) ปรากฏหลักฐานในศิลปะอนเดียภาคใต้ในช่วงพทธศตวรรษ
ิ
ุ
ื้
ที่ ๑๓-๑๔ และยังอาจเทียบเคียงได้กับตุยลา (Tuila) เครื่องดนตรีพนบ้านของรัฐโอริสสาทาง
ี
ิ
ภาคตะวันออกของประเทศอนเดียอกด้วย จึงอาจกล่าวได้ว่าชุมชนโบราณนครปฐมแห่งนี้คงได้รับ
อิทธิพลด้านการดนตรีมาจากอินเดียเช่นเดียวกับการรับอิทธิพลศิลปกรรมด้านอื่น ๆ
ณณฐ วิโย
