Page 36 - ซอสองสายไทย : ณณฐ วิโย มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
P. 36
๑๘ ซอสองสายไทย
เรื่องราวเกี่ยวกับดนตรีของไทยมาปรากฏหลักฐานที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้น ในสมัยอยุธยา
(พ.ศ. ๑๘๙๓-๒๓๑๐) ด้วยปรากฏทั้งหลักฐานเอกสารประวัติศาสตร์ วรรณกรรม และจิตรกรรม
ั
ถึงแม้จะไม่พบหลักฐานเครื่องดนตรีที่ใช้จริงก็ตาม แต่ก็ทำให้เราได้ทราบถึงพฒนาการของดนตรีไทย
ในสมัยอยุธยาที่มีความก้าวหน้าไปอย่างมาก โดยจะเห็นได้ว่าเครื่องดนตรีในยุคนี้เกือบทั้งหมด
ั
ได้รับการปรับปรุงสืบเนื่องมาจากเครื่องมือท้องถิ่นที่มีพฒนาการมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์
ผ่านบ้านเมืองแว่นแคว้นก่อนอยุธยา เช่น ยุคสุวรรณภูมิ ยุคทวารวดี เป็นต้น ซึ่งนอกจากเครื่องมือ
ิ
ท้องถิ่นแล้ว ยังรับแบบแผนจากต่างประเทศด้วย เช่น อาหรับ เปอร์เซีย อนเดีย จีน และยุโรป
บางประเทศ โดยเริ่มรับเข้ามาอยู่ในราชสำนักก่อน ยกย่องเป็นเครื่องมือศักดิ์สิทธิ์ทางศาสนา แล้วใช้
เล่นสรรเสริญพระมหากษัตริย์ในพระราชพิธีสำคัญ (สุจิตต์ วงษ์เทศ. ๒๕๕๒ : ๔๐๐-๔๐๑) เช่น
มโหระทึก หรือกลองทอง รับแบบอย่างมาจากกลุ่มชนทางตอนใต้ของจีน
เช่น กวางสีกับทางตอนเหนือของเวียดนาม มาตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์ เมื่อราว ๒,๕๐๐ ปีมาแล้ว
ิ
แตร รับแบบอย่างมาจาก “แขก” เปอร์เซียกับอนเดีย และยุโรปอย่าง
ฮอลันดา โดยปรากฏในนิราศธารโศก ของเจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์ (กุ้ง) บรรยายว่า
พรั่งพรูหมู่มากซ้อง เสนา
แตรแขก แตรลันดา แหร่แหร้
สังข์ บัณเฑาะว์ รับมาจากอินเดีย
ปี่ไฉน รับมาจากเปอร์เซีย โดยผ่านอินเดีย
ซอสามสาย รับมาจากเปอร์เซีย
ิ
กลอง รับมาจากอนเดีย เช่น ตะโพน กลองชนะ กลองแขก กลองสองหน้า
ฯลฯ
ฉาบ แฉ่ง รับมาจากจีน และอาจมี ซออู้ ซอด้วง ด้วยในยุคแรก ๆ
ต่อมาภายหลัง เครื่องมือบางอย่างแพร่หลายไปสู่ราษฎรสามัญ แต่มีอกหลายอย่าง
ี
ยังเป็นของสูง สำหรับพิธีกรรมเนื่องในศาสนาและราชสำนักเท่านั้น
ทั้งนี้ ดนตรีของราชสำนักอยุธยายังคงนิยมใช้ผู้หญิงเป็นผู้บรรเลงดนตรีเช่นเดียวกับ
อาณาจักรทวารวดี (จากหลักฐานภาพสลักนูนต่ำที่เมืองโบราณคูบัว อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัด
ราชบุรี) แต่มีการปรับปรุงรูปร่างและขนาดของเครื่องดนตรีเหล่านั้นให้สวยงามและเหมาะสมกับ
รูปร่างของผู้หญิง นอกจากนี้ เครื่องดนตรีที่ปรากฏในสมัยกรุงศรีอยุธยายังได้รับแบบแผนมาจาก
วัฒนธรรมของต่างประเทศอกด้วย โดยเครื่องดนตรีจากต่างประเทศเหล่านี้ เมื่อแรกเริ่มรับเข้ามานั้น
ี
จะอยู่ในราชสำนักก่อน และได้ถูกยกย่องให้เป็นเครื่องมือศักดิ์สิทธิ์ทางศาสนา แล้วใช้เล่นสรรเสริญ
ิ
พระมหากษัตริย์ในงานพระราชพธีสำคัญ อาทิ รับมาจากกลุ่มชนทางทิศใต้ของจีน เช่น กวางสีกับ
ทางเหนือของเวียดนาม มาตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์เมื่อราว ๒,๕๐๐ ปีมาแล้ว คือ มโหระทึก รับมาจากจีน
ณณฐ วิโย
