Page 51 - ซอสองสายไทย : ณณฐ วิโย มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
P. 51
บทที่ ๑ ภูมิหลังซอไทย ๓๓
“คนไทยเป็นชาวชาติที่เป็นมิตรกับความสนุกสนานบันเทิง
และการฉลองสมโภช ฉะนั้นจึงนิยมเล่นดนตรีกันมาก ไม่เว้นตำบลใดที่
จะไม่มีวงเครื่องสายของตน พวกเจ้านายและข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ก็มี
วงมโหรีของตน ท่านไปทางไหนจะได้ยินแต่เสียงกระจับปี่สีซอทั้งนั้น
ดนตรีของเขาไม่มีการเล่นคู่เสียงสามชั้น ห้าชั้น ฯลฯ มีแต่การเล่นคู่แปด
จึงเป็นการเล่นรวม ๆ กันไป และสิ่งที่น่าดูในวงดนตรีของเขาก็คือ
เครื่องดนตรีชนิดต่าง ๆ และวิธีการเล่นอย่างรวดเร็ว เครื่องดนตรีที่สำคัญ ๆ
มี ฆ้องวง (Khong-vong) ระนาด (ranat หรือ harmonica) ซอกีต้าร์
(guitare) ซอไวโอลิน (violon) ขลุ่ย ปี่ ตะเข้ (takhe) ฉาบ แตร สังข์
๒
แคน (orgue lao) และกลอง เวลาแสดงละคร ขณะที่ผู้แสดงร้องเพลง
อยู่นั้น จะมีการตีกรับให้จังหวะไปพร้อม ๆ ด้วย เสียงไม้กระทบกันไพเราะดี
เหมือนกัน ข้าพเจ้าเคยพดถึงแคนของลาวซึ่งคนไทยไม่ค่อยใช้นัก แต่ฆ้องวง
ู
นั้นน่าดูมาก เป็นเครื่องดนตรีที่ประกอบด้วยฆ้องใบเล็ก ๆ ผูกเชือก เรียงเป็น
รูปครึ่งวงกลม ซึ่งนักดนตรีใช้ไม้สองอนที่ถืออยู่ในมือตี ถ้าฆ้องใบนั้นขึ้นเสียง
ั
ไว้ถูกต้องและผู้เล่นชำนาญ เสียงดนตรีเครื่องนั้นก็จะไพเราะมาก แม้จะดังได้
ยินไปตั้งหนึ่งในสี่ลิเออหรือไกลกว่านั้นก็ตาม Harmonica (ระนาด) ที่เขาใช้
็
นั้นเป็นแผ่นไม้ บางทีกเป็นแผ่นเหล็กกล้า ซอนั้นมีหลายแบบ ชนิดเล็กที่สุด
ี
ู
ใช้กะลามะพร้าวครึ่งลูกขึงหน้าด้วยหนังงเหลือม มเสียงแปร๋นและแหลม
กีตาร์นั้นเกือบจะดีเท่าของยุโรป ขลุ่ยก็มหลายแบบเหมือนกันในบรรดาขลุ่ย
ี
เหล่านี้มีอยู่ชนิดหนึ่งที่ใช้เป่าด้วยจมูก ในกระบวนฉาบ มีชนิดเล็กอยู่
ชนิดหนึ่ง (ฉิ่ง) ซึ่งส่งเสียงแหลมและฟงไพเราะดี กลองนั้นขึงหน้าด้วย
ั
หนังงัว มีอยู่ห้าชนิด ชนิดหนึ่งเป็นกระบอกทรงกลมยาว ๆ (โทน) และใช้ตี
เพยงหน้าเดียวเท่านั้น ในงานศพ มีการใช้ปี่ชนิดหนึ่งฟงเสียงเศร้า ๆ ตะเข้
ั
ี
ื้
เป็นเครื่องดนตรีที่แปลกมาก เป็นกีตาร์ยาวใช้สายลวดโลหะวางอยู่กับพน
แล้วสุภาพสตรีของบรรดาเจ้านายใช้เล็บปลอม สวมดีดทำเสียงได้ดังและ
ไพเราะสำคัญ...”
(ฌัง-บัปติสต์ ปาลเลกัวซ์. ๒๕๕๒ : ๒๒๘-๒๒๙)
๒ กีตาร์กับไวโอลินนั้น สันต์ ท. โกมลบุตร ผู้แปล อธิบายว่า น่าจะหมายถึง ซออู้กับซอด้วงมากกว่า
มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
