Page 47 - ซอสองสายไทย : ณณฐ วิโย มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
P. 47
บทที่ ๑ ภูมิหลังซอไทย ๒๙
ตะโพน กลองทัด (ลูกเดียว) และฉิ่ง ส่วนมโหรีก็มีเครื่องหก ได้แก่ ซอสามสาย
กระจับปี่ โทน รำมะนา ขลุ่ย และฉิ่ง เป็นสิ่งที่รับมาจากปลายสมัยอยุธยา
ส่วนเครื่องสายนั้นถึงอย่างไรก็มีเต็มวง จำนวนจะมากน้อยเพยงใดไม่ทราบ
ี
เพราะว่าเครื่องสายนั้นแม้แต่ในสมัยอยุธยาก็มีสมบูรณ์อยู่แล้ว”
ทั้งนี้ หลักฐานทางโบราณคดีที่เกี่ยวข้องกับเครื่องดนตรีไทยประเภทเครื่องสี
ตระกูล “ซอ” ในสมัยธนบุรีนั้น จะปรากฏหลักฐานในรูปแบบของการประสมวงมโหรี ซึ่งเป็น
วงดนตรีไทยที่มีเครื่องดนตรีตระกูล “ซอ” ประสมอยู่ในวงด้วย สันนิษฐานว่ารูปแบบของวงมโหรี
ในสมัยธนบุรีนี้น่าจะได้รับอิทธิพลสืบทอดมาจากกรุงศรีอยุธยา
โดยหลักฐานที่กล่าวถึง “วงมโหรี” จะมีปรากฏในจดหมายเหตุความทรงจำของ
กรมหลวงนรินทรเทวี (เจ้าครอกวัดโพธิ์) ที่กล่าวถึงกระบวนเรือแห่อัญเชิญพระแกวมรกตและพระบาง
้
จากเมืองเวียงจันทน์ ซึ่งสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีเสด็จพระราชดำเนินขึ้นไปรับด้วยพระองค์เอง
ณ พระตำหนักบางธรณี กรุงเก่า (พระนครศรีอยุธยา) มายังกรุงธนบุรี โดยในหมายรับสั่งจะพรรณนา
ถึงกระบวนเรือที่แห่มาจากต้นทาง รวมกับเรือที่สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีเสด็จพระราชดำเนินขึ้นไป
สมทบ ว่ารวมเรือแห่ทั้งปวง ๒๔๖ ลำ โดยในกระบวนเรือแห่อญเชิญพระแก้วมรกตและพระบางนี้
ั
สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีโปรดให้จัดละคร โขน งิ้ว หุ่นลาว ปี่กลองจีน มโหรีฝรั่ง รวมถึงมโหรีไทย
ลงเรือสามป้านหรือเรือสำปั้นไปแสดงในกระบวนแห่ ดังมีข้อความว่า
ั
“ครั้น ณ วันองคาร เดือน ๔ ขึ้น ๒ ค่ำ เสด็จขึ้นไปรับพระแก้ว
มรกต ณ พระตำหนักบางธรณี ครั้นเวลาบ่าย ๓ โมงฯ ทรงฯ ให้แห่ลงมา
นครธนบุรี กระบวนแห่หน้าเครื่องเล่นโขนลงสามป้านหลวงรักษาสมบัติหนึ่ง
งิ้วลงสามป้านพระยาราชาเศรษฐีหนึ่ง หลวงรักษาสมบัติหนึ่ง (รวมงิ้ว) ๒ ลำ
ละครไทยหมื่นเสนาะภูบาลลำหนึ่ง หมื่นโวหารภิรมย์ลำหนึ่ง ละครเขมร
ิ
ิ
หลวงพพธวาทีลงเรือสามป้านลำหนึ่ง ปี่กลองจีนหลวงโชฎึกลำหนึ่ง ญวนหก
ลงเรือญวนลำหนึ่ง หุ่นลาวลงเรือกุแหละลำหนึ่ง ชวารำหน้าลำหนึ่ง
มโหรีไทยหลวงอนุชิตธารา มโหรีฝรั่งหลวงศรียศ มโหรีเขมรพระองค์แก้ว
ลำหนึ่ง...”
(พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. ๒๕๖๐ : ๑๕๒)
ั
อกทั้งยังมีกล่าวไว้ในตอนสมโภชพระแก้วมรกตและพระบาง เมื่อครั้งที่อญเชิญมา
ี
ประดิษฐาน ณ โรงพระแก้ว ซึ่งปลูกขึ้นใหม่หลังพระอโบสถวัดแจ้ง (วัดอรุณราชวราราม) เป็นที่
ุ
เรียบร้อยแล้ว ความว่า
มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี
